متن کامل :
امیر نعیمی ، کارشناسی ارشد تکتونیک از دانشگاه تربیت مدرس
دکتر علی یساقی، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس
دکتر محمد محجل، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس
مقدمه :
 
البرز مرکزى يکى از بخشهاى به شدت دگرريخت شده رشته جبال البرز است که دگرريختى در آن عمدتاً توسط گسلهاى راندگى اصلى کنترل مى شود(Yassaghi, 2005,Alavi,1996). از جمله اين گسلها از شمال به جنوب مى توان به گسلهاى خزر، شمال البرز، کندوان، طالقان، مشاء و شمال تهران اشاره کرد که با روند تقريبى شمال غربى- جنوب شرقى ضمن تفکيک البرز مرکزى به زيرپهنه هاى ساختارى متعدد (يساقی و عباسی،1384) توزيع واحدهای سنگی را نيز در اين زيرپهنه ها کنترل می نمايند. اين گسلها واجد قطعاتی با سازوکار متفاوت از راندگی تا راستالغز چپگرد هستند. منطقه مورد مطالعه بر اساس تقسیم بندی Gansser & Huber(1962) در پهنه ترشيری مرکزى قرار گرفته و عمدتاً از واحدهاى سنگى ترشيری همچون سازند کرج، واحد شيل يا آهک کندوان(اليگوسن- ميوسن) و نهشته های غالباً کنگلومرايى ميوسن تشکيل شده است. واحدهاى قديمى تر فقط در پهنه گسلهای کندوان و طالقان به عنوان گسل های اصلی کنترل کننده مرزهای زيرپهنه گچسر (نعیمی،1386)، رخنمون داشته و شامل سازندهاى لشکرک، مبارک، شمشک، لار و دليچاى تفکيک نشده و زيارت مى باشند. از آنجا که گسل کندوان يکی از گسلهای مهم و بنيادی البرز است در اين نوشتار به تحليل هندسی و جنبشی اين گسل پرداخته شده است.
بحث :
 
1- هندسه ساختاری گسل کندوان
اين گسل يکى از گسلهاى اصلى رشته جبال البرز است که روند تقريبى WNW-ESE داشته و از نزديکى آتشفشان دماوند تا علم کوه تداوم دارد (وحدتى دانشمند،1370). گسل کندوان واحدهای سنگی پالئوزوئيک و مزوزوئيک را به سمت جنوب بر روى سازند ائوسن کرج و نهشته های جوان تر رانده است. به طرف شرق و در نواحی پايانه ای خود، گسل کندوان به درون ساختارهاى نيمه قائم و بعضاً حتى با شيب رو به جنوب ادامه مى يابد.(Allen et al., 2003) اين گسل مرز زيرپهنه های پالئوزوئيک مرکزى و ترشيارى مرکزى (Gansser & Huber,1962) را تشکيل داده و به نظر مى رسد حوضه البرز شمالى را از حوضه البرز جنوبى در ائوسن جدا مى کرده اسـت(آقانباتى، 1383).
   بخشى از گسل کندوان که به طول حدود40 کيلومتر و روند تقريبى آزيموت 115 در زيرپهنه ساختاری گچسر حضور دارد در برشهای دره کرج- چالوس و دره انگوران مطالعه شده است (شکل1).
 
1-1- برش دره کرج- چالوس
در اين برش، در اثر عملکرد گسل کندوان سازند شمشک به سن ترياس پسين- ژوراسيک آغازى(TR3JS) که متشکل از شيل، ماسه سنگ، سيلت سنگ، و حاوى زغال است بر روى بخش توف ميانى سازند کرج (Ek,t2)که متشکل است از توف سبز ضخيم لايه، شيلها و آوارى ها رانده شده است(شکلهای2و 3). شيب گسل کندوان در اين برش º50-40 به سمت شمال شرق بر آورد می شود. در گسل کندوان در ناحيه کندوان(شرق محدوده مورد مطالعه) از سوى نيک نژاد (1382) مطالعه شده و به عنوان يک گسل راندگى و دارای مؤلفه راستگرد معرفى شده است.
1-2- برش دره انگوران
در برش دره انگوران، گسل کندوان قبل از روستاى انگوران رخنمون دارد. در طرف شرقى دره انگوران، در اثر عملکرد گسل کندوان عضو Cm سازند مبارک به سن کربونيفر پيشين (شامل سنگ آهک دولوميتى ودرون لايه هاى مارنى) بر روى واحد شيل يا سنگ آهک کندوان(OM) به سن اليگوسن- ميوسن (متشکل از سيلت سنگ، مارن، ماسه سنگ و گچ) رانده شده است(شکلهای 2 و 4الف). واحد شيل يا سنگ آهک کندوان در اين ناحيه دارای توده هاى عظيم گچ مى باشد که در عکسهاى هوايى هم قابل تشخيص است. موقعيت گسل  (dip/dip direction)در اين قسمت 025/ 53 اندازه گيرى شده است. عدسی های نامتقارن تشکيل شده در پهنه گسل نيز سوى جابجايى روی سطح گسل را به سمت آزيموت170 نشان مى دهند که حاکی از سازوکار راندگى با مؤلفه کوچک راستالغز راستگرد برای گسل در اين ناحيه است(شکلهای 4ب و ج). در طرف غربى دره انگوران(شکل5)، گسل کندوان سازند لشکرک به سن اردويسين ميانی(Ol) (متشکل از ماسه سنگ، شيل، آهک و مارن) را بر روى واحد شيل يا سنگ آهک کندوان(OM) به سن اليگوسن- ميوسن رانده است. موقعيت گسل در اين برش 014/46 می باشد.
   قرارگيری نهشــته هايى بعضاً به سن اردووسين بر روی سازندی به سن اليگوسن- ميوسن بيانگر حداقل 5 کيلومتر جابجايى روی سطح گسل است(Allen et al.,2003). همچنين وجود دو واحد متفاوت(سازند لشکرک و سازند مبارک) در فراديواره گسل کندوان به عملکرد گسل عرضی دره انگوران منتسب می شود. به گفته Stocklin (1974) اين گسل و گســلهاى نيمه موازى با آن در شمال جابجايى راستگرد دارند.